[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wyręcza się czasem zwykłymi ludzmi, aby wpłynąć na prawidłowy wybór przez kardynałów.
Termin konklawe" (z łaciny cum clavi) oznacza dosłownie na klucz zamknięte pomieszczenie". Po
śmierci Klemensa IV w 1268 roku w miasteczku Viterbo, niedaleko Rzymu, zebrali się kardynałowie, aby
wybrać nowego następcę św. Piotra. Siedemnastu lub piętnastu kardynałów (zródła podają dwie liczby)
długo nie mogło się zdecydować na odpowiedniego kardynała. Elekcja trwała prawie 33 miesiące. Było to
najdłuższe w dziejach konklawe, a przez to i najdłuższa nieobecność na tronie Piotrowym. Dwory
europejskie próbowały różnymi sposobami wywrzeć wpływ na zebranych kardynałów. Przez Viterbo
przewinęli się między innymi Filip III z Francji, Karol Andegaweński - król Sycylii i Neapolu -
przekonując kardynałów do odpowiedniego wyboru. Dysputom, ucztom, polowaniom nie było końca.
Małe miasteczko miało przez długie miesiące utrzymać liczne dwory kardynalskie nie wspominając o ich
gościach. Kiedy w trakcie mszy kapelan Karola Andegaweńskiego ugodził śmiertelnie sztyletem księcia
Kornwalii, przestraszeni kardynałowie schronili się w pałacu biskupim. II capitano del popolo, niejaki
Rainero Gatti, za radą słynnego mnicha franciszkańskiego, Bonawentury, i na żądanie mieszkańców
miasteczka zamknął pod kluczem kardynałów w pałacu biskupim, w którym się ukryli. Następnie
zamurowano drzwi i okna pałacu, aby Duch Zwięty czym prędzej spłynął na Zwięte Kolegium. Pozostało
otwarte tylko jedno wyjście. Oburzeni tym postępkiem kardynałowie początkowo w ogóle odmówili
elekcji i nadal nie mogli dojść do porozumienia. Kiedy obostrzenia nie odnosiły skutku, zdjęto dach z
pomieszczenia, w którym przebywali.
Coraz gorsza pogoda, deszcze i chłód także nie wpłynęły na kardynałów. Z obszernych szat kardynalskich
zbudowano sobie namioty - cele. Wyboru jednak nie dokonano. Mieszkańcy Viterbo postanowili
zaprzestać dostarczania żywności purpuratom, z wyjątkiem chleba, sera i wody. Zgromadzeni kar-
dynałowie pilnowani byli przez specjalnie wybranych strażników. Te zadania powierzono rodzinie
Sarellich. Nikt nie mógł opuścić pałacu, ani dostać się do kardynałów.
Rodzinie tej do 1712 roku przysługiwał tytuł strażników konklawe", który przejęty został pózniej
przez starodawny ród Chigi. Z tego rodu urodził się między innymi papież Aleksander VII (1655-1667).
Zgnębieni, przemoczeni i głodni kardynałowie wreszcie skapitulowali. Po najdłuższym w dziejach
konklawe wybrany został Grzegorz X (1271-1276) - Teobaldo Visconti.
Wzorując się na własnym wyborze konstytucją Ubi periculum z 1274 roku, ustanowił i wprowadził w
życie zasady wyboru papieży wedle reguł ustalonych" w Viterbo. Mikołaj I był też pierwszym papieżem,
który był koronowany. Od końca IX wieku papieże używali powszechnie do stroju koronacyjnego tiary -
specjalnego nakrycia głowy. Początkowo tiara ozdabiana była tylko jednym diademem. Drugi diadem
dołożył papież Bonifacy VIII (1294-1303), a trzeci Benedykt XII (1334-1342) jako wyraz także władzy
doczesnej. Papież pokazał tym samym do kogo należy najwyższa władza na ziemi. Historia tiary sięga
tradycji królów asyryjskich i perskich, którzy mieli zwyczaj nakrywania głów potrójną koroną. Chcieli w
ten sposób pokazać swoją wyższość nad innymi monarchami. Tiara u papieży miała symbolizować
potrójną władzę: królewską, kapłańską i pasterską.
Początkowo biskupi Rzymu używali jako nakrycia głowy - tylko wysokiej białej czapki. Papież
Innocenty III, (1198-1216), jako pierwszy włożył na tę czapkę pierwszy diadem.
Papież Benedykt XIV (1740-1758) także wybierany był w trakcie bardzo długiego konklawe. Ciągnęło
się ono przez ponad sześć miesięcy i należało do najdłuższych w ciągu ostatnich stuleci. A to z powodu
wtrącania się dworów i rodów europejskich. Pięć miesięcy trwało konklawe po śmierci Klemensa XIV w
1774 roku. Dopiero w 265 głosowaniu wybrano Gian Angelo Braschi, który przyjął imię Piusa VI (1775-
1799).
Od czasów Grzegorza X reguły wyboru w niewielkim tylko stopniu się zmieniły. Znacznie natomiast
wzrosła liczba uczestniczących w konklawe kardynałów aż do około 120. Namioty zastąpiły specjalnie
budowane cele z desek, a wybory przeniesiono ostatecznie do Kaplicy Sykstyńskiej i okolicznych sal
Pałacu Apostolskiego w Watykanie.
Do tej pory w historii Kościoła odbyło się 88 konklawe. Wiek XX charakteryzował się chyba
najkrótszymi w dziejach wyborami papieży. Osiem razy odbywały się wybory w tym wieku. Pius XII w
1939 roku został wybrany po 22 godzinach obrad, Pius X natomiast w 1903 roku dopiero po czterech dni-
ach zgromadzenia kardynałów. Było to najdłuższe konklawe końca drugiego tysiąclecia chrześcijaństwa.
ROZDZIAA VII
Nepotyzm - najczarniejsze karty w dziejach Kościoła
Dwie plagi - symonia i nepotyzm - nękały Kościół od zarania dziejów. Niewielu z następców świętego
Piotra wolnych było od tych grzechów. Charakterystyczne jest to, że w pierwszych dziesięciu wiekach
[ Pobierz całość w formacie PDF ]