[ Pobierz całość w formacie PDF ]
walki przeciw jednostkom, nawet licznym, nawet będącym w większości .
Jak widać: określenie proletariatu zgodne z jego pełnym historycznym rozumieniem prowadzi
bezpośrednio do dwóch, natychmiast narzucających się nam, konkluzji.
Po pierwsze, rozwój władzy państwowej burżuazji, umacnianie się jej materialnych środków,
rozszerzanie się jej działania, nie ma nic wspólnego z prostymi, technicznymi i ekonomicznymi
koniecznościami, ani ze związanym z władzą polityczną ogólnie fatalizmem, ale jest bezpośrednią
funkcją historycznego konstytuowania się proletariatu jako klasy. Państwo epoki imperializmu nie jest
jedynie produktem, wpisanego od początku w kapitalistyczny układ, antagonizmu klasowego, ale jest
także państwem epoki rewolucji i kontrrewolucji, organizuje się bezpośrednio jako państwo o
prewencyjnej kontrrewolucji.
Po drugie, proces konstytuowania się proletariatu jako klasy, z zasadniczych powodów, które
powinny być wskazane, jest procesem nieukończonym, zwalczanym przez kapitał, który jednak zarazem
go pobudza. Właśnie bez proletariackiej rewolucji proces ten nie może być zakończony. Proletariat
ukonstytuuje się ostatecznie jako klasa o tyle, o ile, dzięki dyktaturze proletariatu, ukonstytuuje się jako
klasa panująca. W ten sposób sama dyktatura proletariatu daje się nam odczuć jako sprzeczny, w nowym
znaczeniu, układ: układ, w którym proletariat może ostatecznie przezwyciężyć własne podziały,
ukonstytuować się jako klasa i w której zaczyna przestawać być klasą w miarę jak przestaje być
wyzyskiwany. Pozwala to nam zrozumieć dlaczego, co obserwujemy w tej chwili, tezy o dyktaturze
proletariatu stają się natychmiast tezami o proletariacie, dlaczego odrzucenie pojęcia dyktatury
proletariatu ma natychmiast swój rezultat w wyprowadzeniu pojęcia proletariatu. Koło zamyka się:
pracownicy, jeśli nie staną się proletariatem, nie będą się starać o posiadanie władzy państwowej jako
klasa, mają po prostu interes w tym, aby państwo zaczęło wreszcie się o nich troszczyć. Jest to marzenie,
ale tylko marzenie.
27
Samokształceniowe Koło Filozofii Marksistowskiej http://skfm.dyktatura.info/
tienne Balibar O dyktaturze proletariatu (1976 rok)
IV. NISZCZENIE APARATU PACSTWOWEGO
...jesteśmy za rewolucyjnym wykorzystaniem
rewolucyjnych form państwa...
(Lenin, Listy z daleka, XXIII, s. 359).
Dyktatura proletariatu jest to uporczywa walka, krwawa i
bezkrwawa, prowadzona środkami przemocy i pokojowo,
zbrojna i gospodarcza, pedagogiczna i administratorska
przeciwko siłom i tradycjom starego społeczeństwa. Siła
przyzwyczajenia milionów i dziesiątków milionów to
siła najstraszniejsza
(Lenin, Dziecięca choroba lewicowości
w komunizmie, XXXI, s. 29).
Państwo opiera się na układzie sił między klasami, który podkreśla, reprodukuje. Jego istnienie
zależy od tego. Ale nie jest ono absolutnie tym układem sił. Potrzebuje, w tym celu tworzonego i
rozwijanego, specjalnego organu . Właśnie druga teza Marksa i Lenina mówi: nie ma władzy
państwowej bez aparatu państwowego. Sprawowanie władzy przez jakąś klasę urzeczywistnia się w
rozwoju i działaniu aparatu państwowego.
Wypaczenie oportunistyczne
Od razu możemy w kilku słowach wyjaśnić sposób przejawiania się w samym wnętrzu ruchu
robotniczego i marksizmu oportunistycznego wypaczenia kwestii państwa, które, jak widzieliśmy, pod
wpływem nieustannej presji burżuazyjnej ideologii prawniczej, zmierza do ujęcia jej w tych samych
terminach. Lenin nieustannie powtarzał i dowodził, że istota oportunizmu wyrażała się właśnie w
sposobie ujęcia kwestii rewolucyjnego zniszczenia istniejącego aparatu państwowego, nie zaś samej,
abstrakcyjnej, kwestii sprawowania władzy. Również nie wyraża się w samym stosunku do słowa
dyktatura proletariatu : oportunizm socjaldemokracji bowiem, od Kautsky ego i Plechanowa do Leona
Bluma, formalnie powoływał się na dyktaturę proletariatu , ale usuwał z niej jednak zupełnie jej treść
praktyczną, kwestię zniszczenia aparatu państwowego.
Między stosunkiem Marksa, pisze Lenin, a stosunkiem Kautsky ego do zadania partii
proletariackiej przygotowania klasy robotniczej do rewolucji leży przepaść. Faktycznie, kiedy
Kautsky traktuje o socjalistycznej rewolucji wszędzie jest mowa o zdobywaniu władzy państwowej i
nic ponadto, tzn. przyjęte zostało takie sformułowanie, które stanowi ustępstwo wobec oportunistów,
ponieważ uważa za możliwe zdobycie władzy bez zburzenia machiny państwowej. To właśnie, co Marks
w 1872 uznał za przestarzałe w programie Manifestu Komunistycznego Kautsky wskrzesza w roku
1902 (XXV, s. 516).
Zaproponowałem pewne wyjaśnienie tego historycznego poprawienia Manifestu
Komunistycznego, bez którego marksistowska teoria państwa i dyktatury proletariatu jest niezrozumiała,
w drugim rozdziale moich Cinq tudes du matrialisme historique, seria Theorie , Maspero, Paris 1974.
Lenin pisze dalej:
Kautsky porzuca marksizm na rzecz oportunistów, u niego bowiem znika zupełnie właśnie owo
zburzenie machiny państwowej, które jest absolutnie nie do przyjęcia dla oportunistów, i pozostawiona
im zostaje furtka w sensie interpretowania zdobycia jako zwykłego uzyskania większości (XXV, s.
522).
[ Pobierz całość w formacie PDF ]