[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Tylko Bóg mógł zbawić człowieka. Ale ta
100
POCZTEK W AASCE: NIEPOKALANE POCZCIE
łaska zbawienia, oferowana jako rodzaj No-
wego Przymierza, wymagała aktywnego za-
jęcia stanowiska przez człowieka. Przymierze
musiało znalezć przyjęcie wśród ludzi, a\eby
zbawienie mogło wkroczyć do świata. Ponie-
wa\ chodzi tu o uniwersalne działania na
rzecz zbawienia, które dotyczy wszystkich
ludzi, Maryja pozostaje tak\e w szczególnej
relacji do swojego syna, relacji, która wykra-
cza poza sferę prywatno-domową i natu-
ralno-biologiczną. Jako osoba uprzywilejo-
wana przez Boga nie tylko wydała na świat
słynnego człowieka, lecz Syna Bo\ego, który
dla naszego zbawienia stał się człowiekiem.
A\eby mogła zostać cielesną matką Zbawi-
ciela, musiała całym swoim \yciem oddać się
do dyspozycji Bogu. Jej bezwarunkowe tak",
wypowiedziane w momencie Zwiastowania,
nie było zwykłym wyra\eniem zgody na to,
by zostać cielesną matką Jezusa, lecz wyra-
zem jej \yciowej decyzji, by zawierzyć się
całkowicie i bez \adnych ograniczeń łasce
Boga. Gdyby znajdowała się w stanie grze-
chu, mogłaby tylko w ograniczonym stopniu
otrzymać moc łaski, poniewa\ ka\dy grzech
oddala człowieka od Boga. Jako Niepokalanie
Poczęta mogła zgodzić się na bezgraniczne
i niezłomne oddanie się. Jednocześnie dog-
mat wyjaśnia, \e łaska Boga stanowi dla
człowieka otwarcie, umo\liwia uwznioślenie
jego wolności uszczuplonej grzechem. Có\
mo\e lepiej oddać prawdziwy sens bycia
człowiekiem ni\ bezgraniczne odwołanie się
do jego właściwej istoty jako stworzenia Bo-
skiego?
101
II. PASTERZ SWOJEGO KOZCIOAA
Natura i łaska
Maryja nie została uwolniona od skazy
grzeszności jednorazowo, czy w jakimś okreś-
lonym momencie, lecz jej ziemska egzystencja
od samego początku stanowi połączenie łaski
i natury. Aaska oddziaływała na naturę i wy-
warła na nią wpływ tak dalece, \e Maryja mogła
zostać poczęta bez grzechu. W definicji zawar-
tej w bulli papieskiej opisano naturę ukształto-
waną przez łaskę jako pełnię niewinności
i świętości", jakiej pod Bogiem nie sposób so-
bie wyobrazić jako większej i jakiej oprócz Boga
nikt nie jest w stanie ogarnąć myślą." Naj-
wy\sze Zbawienie", którego Bóg w swojej łasce
dokonał na osobie Maryi, ukazuje bezgraniczną
moc zbawienia Chrystusa, skierowaną z miłości
do człowieka (natury], co pozwala uzmysłowić
sobie, jak wielką dynamikę i głębię zawiera roz-
poczęte w Chrystusie dzieło Zbawienia, które
nie wyczerpuje się po prostu w kategoriach
wyrównania i wymazania.
Wzajemne przenikanie się natury i łaski
w Niepokalanym Poczęciu stwarza oczywiście
du\e problemy duchowości, uformowanej
przez immanentyzm i XlX-wieczny naturalizm,
jak te\ naturalizm naszych czasów.
Maryja - pierwowzorem Kościoła
Niemo\ność wyciągnięcia z tych, pokrótce
zarysowanych, zagadnień związanych z dog-
matem o Niepokalanym Poczęciu Maryi, wnio-
sków istotnych dla kształtowania osobistego
102
POCZTEK W AASCE: NIEPOKALANE POCZCIE
\yda chrześcijan, oznaczałoby dla teologii zam-
knięcie się w przysłowiowej wie\y z kości
słoniowej. Zewnętrznym przejawem naszego
bycia chrześcijaninem jest umocowanie w Koś-
ciele. W Kościele w sakramentalny sposób do-
konuje się wypełnienie przesłania o Królestwie
Bo\ym. Jednocześnie Kościół jest powołany do
tego, by głosić Królestwo Bo\e adekwatnie do
dzisiejszych czasów. Wydaje się, \e do tak wy-
soko postawionego zadania, pochodzącego od
samego Chrystusa, Kościół nie dorasta. Trudno
sobie wyobrazić hasła takie jak świętość i nie-
skazitelność w odniesieniu do ludzi, z których
składa się Kościół. Ale co ma z tym wspólnego
nasz dogmat? - Maryja jako pierwowzór Koś-
cioła i ludzi wierzących daje nam wskazówki,
jak być prawdziwym chrześcijaninem w Koś-
ciele. Często dzieje się tak, \e obiektem Zwias-
towania, Chrystusem, jego przesłaniem i jego
osobą handluje się jak towarem, który ma być
sprzedany przez oferentów z jak największą
efektywnością. Tym samym cała odpowie-
dzialność za urzeczywistnienie Królestwa
Bo\ego zostaje zwekslowana na instytucję Koś-
cioła. Przyjmuje się po cichu zało\enie, \e
uchodzimy ju\ za prawdziwych chrześcijan.
Maryja natomiast, obdarzona łaską, dzięki
swojemu bezwarunkowemu tak" dla zbaw-
czego dzieła Boga, ukazuje nam inną drogę. Jej
postawa pokornej wiary, posłuszeństwa wo-
bec woli Boga i jej gotowość, aby oddać się bez
reszty słu\bie na rzecz misji Zbawienia podję-
tej przez jej syna, stanowi konkretną i osobistą
realizację Królestwa Bo\ego na ziemi. W swo-
jej nieskazitelnej niewinności pokazuje ona
103
fl
II. PASTERZ SWOJEGO KOZCIOAA
człowiekowi, co to znaczy, kiedy pozwalamy, by
przemówiła do nas łaska Bo\a, a potem wy-
ra\amy całkowitą aprobatę i gotowość do jej
przyjęcia. Z tego bierze się zbawienie, to jest
powód dla naszego zbawienia i to stawia
człowieka w nowej, wyjątkowej relacji do Boga.
Dogmat Maria Immaculata, który Pius IX
zdefiniował 150 lat temu, nie jest więc naiw-
nym i infantylnym wyrazem maryjnej po-
bo\ności. Jego chrystologiczna i soteriolo-
giczna głębia dotyczy człowieka, umo\liwiając
mu pojęcie dzieła Zbawienia, które weszło do
historii pod postacią Jezusa Chrystusa. Na po-
rządku dnia staje tak\e kwestia człowieka ze
względu na jego dyspozycyjność wobec Boga.
Człowiek jest nie tylko sumą cech biologicz-
nych, lecz jest poprzez swojego ducha nakie-
rowany na łaskę, którą Bóg chciałby go obda-
rzyć i którą musi przyjąć, \eby dotrzeć do
swojego właściwego przeznaczenia. Wtedy bę-
dzie jak Maria zbawiony z wyprzedzeniem"
i stanie się idealnym typem człowieka.
Poprzez dogmatyzację, szczególnie w aspek-
cie relacji między łaską i naturą, a tak\e po-
przez pozytywne podkreślenie łaski, Pius IX
umocnił swoje stanowisko wobec czystego na-
turalizmu, który jego zdaniem stał się zródłem
wszelkich błędów czasów nowo\ytnych.
Rok 1854 stanowi tak\e kamień milowy na
drodze ku definicji papieskiej nieomylności,
postulowanej z wielu stron od pół wieku. Po
raz pierwszy w historii Kościoła podjęto w ra-
mach Nauczycielskiego Urzędu Kościoła nie-
omylną decyzję w oparciu o dogmat o papieskiej
nieomylności i ogłoszono ją w odpowiedniej
104
POCZTEK W AASCE: NIEPOKALANE POCZCIE
formie Ex-cathedra (por. rozdz. Kwestia for-
my", str. 172).
Pobo\ność i obyczaje
Ogłoszenie dogmatu w bazylice św. Piotra,
z pewnością zgodne z osobistym kultem Maryi
Piusa IX, stało się jednym z kulminacyjnych
momentów pontyfikatu. W celu upamiętnie-
nia tego wydarzenia papie\ nakazał wznieść
obok Piazza di Spagna (Schody Hiszpańskie)
antyczną kolumnę z wyobra\eniem Maryi,
którą do chwili obecnej ka\dego 8 grudnia od-
wiedzają urzędujący papie\e, aby się tam po-
modlić. Figura przedstawiająca Maryję na kuli
ziemskiej z wę\em pod stopami została
[ Pobierz całość w formacie PDF ]