[ Pobierz całość w formacie PDF ]
kamieniom. Wzbrania więc wyznawania fałszywych bóstw, gdyż to należy do
niewiary, podobnie, jak i błąd przeciw religii. Należało więc to przykazanie umieścić
na pierwszym miejscu przed zakazem bałwochwalstwa.
2. Imienia Bożego wzywa się w różnych sprawach do wielbienia Boga, do
czynienia cudów, l w ogóle do wszystkiego, co człowiek mówi lub czyni w myśl słów
św. Pawła (Koi 3, 17): Wszystko co byście działali słowem lub czynem wszystko
czyńcie w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa . A więc; przykazanie wzbraniające
wzywania imienia Bożego nadaremnie, jest ogólniejsze od przykazania zakazującego
bałwochwalstwa. Dlatego powinno być postawione na pierwszym miejscu przed
zakazem bałwochwalstwa.
3. Glossa360 wyjaśnia to przykazanie, twierdząc że chodzi w nim o zakaz
lekkomyślnej przysięgi bez należnej rozwagi. A bez porównania gorsza jest fałszywa
przysięga albo też przysięga niesprawiedliwa. A więc przykazanie to powinno było
raczej wzbronić niesprawiedliwej i fałszywej przysięgi.
4. Bluznierstwo i wszelka zniewaga Boga przy pomocy słów lub czynów jest cięższym
grzechem niż krzywoprzysięstwo. Dlatego przykazanie powinno. było raczej zakazać
bluznierstwa i zniewagi Boga.
5. Liczne są imiona Boże. Nie należało więc w tym przykazaniu wyrażać się w sposób
nieokreślony: Nie będziesz wzywał imienia Pana Boga twego nadaremnie .
Ale z drugiej stromy stoi powaga Pisma św., które tak właśnie określiło to
przykazanie.
Odpowiedz. Wychowanie cnoty w człowieku wymaca naprzód usunięcia przeszkód
prawdziwej religijności, a te mogą być dwojakie: przez nadmiar i niedomiar. Przez
nadmiar, gdy ktoś cześć religijną oddaje w sposób niewłaściwy stworzeniu, i to jest
zabobonem. Przez niedomiar natomiast, gdy czci Boga za mało, lekceważąc go, jak to
118
ma miejsce w niereligijności. Zabobon zaś jest przeszkodą religijności, gdyż
powstrzymuje ludzi od czci dla prawdziwego Boga. Kto bowiem oddaje się
fałszywemu kultowi, nie może należycie służyć Bogu, jak głosi prorok Izajasz (28,
20). Bo związało się łoże, tak iż drugi spadnie a mianowicie prawdziwy lub
fałszywy Bóg wypadnie z serca ludzkiego, a kołdra wąska obu przykryć nie może .
Natomiast niereligijność jest przeszkodą religijności przez brak czci względem
prawdziwego Boga, którego się uznało. Naprzód bowiem trzeba uznać Boga, zanim
złoży się Mu cześć. Dlatego przykazanie zabraniające bałwochwalstwa wyprzedza
przykazanie zakazujące krzywoprzysięstwa, które jest jedną z, postaci niereligijności.
Rozwiązanie trudności. 1. To tłumaczenie Glossy jest mistyczne. Natomiast
tłumaczenie dosłowne zawarte jest w słowach tejże Glossy: Nie będziesz wzywał
Pana Boga twego nadaremnie, przysięgając na to, co nie jest .
2. Przykazanie to nie zabrania wszelkiego wzywania Imienia Bożego, ale wzbrania
jedynie wzywania imienia Bożego na potwierdzenie prawdziwości ludzkich słów
przez niewłaściwą przysięgę, tak częstą wśród ludzi. Jednakże z tego można wysnuć
wniosek, że przykazanie to zabrania wszelkiego niewłaściwego używania Imienia
Bożego. W ten sposób odpadają wysunięte powyżej trudności.
3. Przysięganie na to, co nie jest to fałszywa przysięga, czyli krzywoprzysięstwo.
Gdy więc ktoś przysięga na fałsz, wówczas przysięga ta jest sama w sobie daremna,
gdyż brak jej potwierdzenia prawdy ze strony Boga. Natomiast, gdy ktoś przysięga
bez rozwagi, czyli lekkomyślnie, jeśli przysięga jest prawdziwa, wówczas nie będzie
przysięgą daremną od strony przysięgi, ale ze względu na przysięgającego.
4. Podobnie jak przy nauczaniu naprzód podane są pewne ogólne zasady, tak też w
prawie, które naucza ludzi cnoty, naprzód w zakazach i nakazach podane aa normy
dotyczące tego, co zazwyczaj dzieje się w ludzkim życiu. Z tego względu jedno z
przykazań Dekalogu zakazuje krzywoprzysięstwa, które częściej się zdarza niż
bluznierstwo.
5. Imionom Bożym należy się szacunek ze względu na jedną jedyną rzecz, którą
oznaczają, a mianowicie Boga, a nie ze względu na różne wyrazy, którymi to
znaczenie określamy. Z tego względu powiedziano: Nie będziesz wzywał imienia
Pana Boga twego nadaremnie , gdyż nie ma znaczenia, jakim imieniem Bożym
wzywa ktoś Boga w krzywoprzysięstwie.
Artykuł 4
CZY TRZECIE PRZYKAZANIE DEKALOGU
JEST NALE%7łYCIE OKREZLONE ?
Postawienie problemu. Wydaje się, że trzecie przykazanie Dekalogu: Pamiętaj, abyś
dzień szabatu święcił (Wyj 20, 8), nie jest postawione właściwie, gdyż:
1. Zw. Ambroży361, tłumacząc słowa Ewangelii, że przełożony synagogi był
oburzony na Chrystusa, iż w dzień szabatu uzdrowił niewiastę (Ak 13, 14) zaznacza,
że prawo nie zabraniało uzdrawiania ludzi w szabat, ale wykonywania prac
służebnych i grzesznych czynów. Zresztą w dosłownym znaczeniu przykazanie to ma
charakter obrzędowy, jak o tym świadczy dalszy tekst (Wyj 31, 13): Przestrzegajcie
119
[ Pobierz całość w formacie PDF ]