[ Pobierz całość w formacie PDF ]
System frankizmu opierał się na osobistych, dyktatorskich rządach
generała Francisco Franco ( uznawanego za wodza hiszpańskiego określanego
średniowiecznym tytułem caudillo - wódz). Filarami jego rządów były:
armia, Falanga Hiszpańska oraz Kościół katolicki. Francisco Franco umiejętnie
prowadził politykę balansu pomiędzy głównymi siłami umacniającymi jego
rząd, nie rezygnując przy tym z roli arbitra. Katalog swobód obywatelskich
został zniesiony, zakazano też istnienia innych partii politycznych poza Falangą
oraz związków zawodowych. W miejsce tych ostatnich utworzono syndykaty,
skupiające pracodawców oraz pracowników zgodnie według określonego
sektora gospodarki. Wszyscy ci, którzy sprzeciwiali się istnieniu dyktatury,
podlegali kontroli oraz represjom ( w tym karze więzienia, egzekucjom czy
ciężkim pracom przymusowym ) .
Pod wodzą generała Franco Hiszpania podpisała pakt antykominternowski
( dnia 27 marca 1939 roku) oraz przyjęła traktat o przyjazni z III Rzeszą. W
dniu 8 maja 1939 roku oficjalnie zrezygnowała z członkostwa w Lidze
Narodów. W czasie II wojny światowej, pomimo przyjaznych stosunków z
Niemcami i Włochami oraz presji wywieranej przez Adolfa Hitlera (co było
związane z planami agresji na Gibraltar), Hiszpania nie przyłączyła się do
działań zbrojnych, lecz zachowała życzliwą neutralność względem państw Osi
( co widoczne było we współpracy gospodarczej i dyplomatycznej czy udziale
Błękitnej Dywizji- Division Azul w walkach na terenie ZSRR). Sympatia
Hiszpanii wobec państw alianckich u schyłku wojny (na przykład: udzielenie
pozwolenia na korzystanie z hiszpańskich lotnisk oraz portu w Barcelonie) a
nawet ratowanie ludności żydowskiej, nie zdołały zapobiec jej powojennej
izolacji tak politycznej, jak i gospodarczej. Hiszpania nie została więc
członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz powiązanych z nią
organizacji o charakterze międzynarodowym.
W grudniu 1946 roku ONZ polecił nawet zerwać stosunki dyplomatyczne
z Hiszpanią. Komuniści i anarchiści hiszpańscy dążyli do wzniecenia wojny
partyzanckiej w górskich regionach kraju ( jednak po 1949 roku te akcje utraciły
na sile). Generał Francisco Francouważał, iż pozytywnie zostanie odczytana
poza krajem wiadomość o ograniczeniu wpływów Falangi kosztem działaczy
katolickich, reaktywowanie Kortezów oraz wprowadzenie w 1945 roku Karty
Praw Hiszpanów. O tym, że system ma poparcie społeczne miały świadczyć
wyniki referendum z 1947 roku, w którym znaczna część obywateli
Hiszpańskich opowiedziała się reaktywacją monarchii z caudillo pełniącym
dożywotnio funkcję szefa państwa.
18
Izolacja kraju nie była tak wyrazna w czasie trwania zimnej wojny, kiedy
niezaprzeczalnym atutem Hiszpanii stało się nie tylko jej strategiczne położenie,
ale też konsekwentna postawa antykomunistyczna rządu generała Franco. W
roku 1953 został podpisany konkordat z Watykanem oraz układ wojskowy ze
Stanami Zjednoczonymi, dzięki któremu możliwe było utworzenie baz
wojskowych na terenie Hiszpanii (były to bazy w: Torrejón, Saragossie, Sewilli
i Rota koło Kadyksu), a rząd hiszpański mógł liczyć na pomoc militarną i
ekonomiczną. W roku 1955 Hiszpania stała się członkiem ONZ. W połowie lat
50 -tych oraz na początku kolejnej dekady miały miejsce liczne protesty
studenckie oraz strajki organizowane przez robotników. Tworzono wówczas na
wpół jawne Komisje Robotnicze, w których wkrótce niemałe wpływy zdobyła
Komunistyczna Partia Hiszpanii. W przeciwieństwie do opozycjonistów
lewicowych (których dotykały brutalne represje), oponenci rządu pochodzący z
kół monarchistycznych albo też katolickich mogli liczyć na znacznie większą
tolerancję. Po obradach Soboru Watykańskiego II nasiliły się głosy krytyki
Kościoła pod adresem rządów frankistowskich. Z początkiem lat 60- tych
wzrosła aktywizacja ruchów o charakterze narodowym w Katalonii oraz Kraju
Basków (ETA).
Odmienna polityka krajów zachodnich wobec Hiszpanii doprowadziła do
rezygnacji z polityki autarkii w gospodarce. W drugiej połowie lat 50-tych
generał Franco pozwolił na przeprowadzenie liberalizacji oraz modernizacji
gospodarki , która przebiegała pod bacznym okiem technokratów z organizacji
Opus Dei. Nastapił wówczas okres gwałtownego wzrostu ekonomicznego
(blisko 10% w skali roku ). Wzrósł także udział inwestycji zagranicznych,
rozwój odnotowano też w przemyśle: chemicznym, metalurgicznym i
[ Pobierz całość w formacie PDF ]