[ Pobierz całość w formacie PDF ]
socjaldemokrata, a nasz liberalizm to ich konserwatyzm. Thatcher i Reagan. W Hiszpanii rozwój gospodarczy
występował tylko za konserwatystów
Libertarianizm
Szkoła wiedeoska (Ludwig von Mises pochodzący z Polski, Friedrich August von Hayek) nie jest możliwe
funkcjonowanie jakiejkolwiek gospodarki planowej bo społeczeostwo jest spontaniczne.
Konserwatyzm:
Edmund Burke syn anglikanina i katoliczki. Poseł Wigów. Wybitny pisarz. Domagał się ograniczenia władzy
królewskiej, zwalczał korupcję. Popierał walkę kolonistów przeciwko królowi, gdyż kolonialiści walczą o wartości
tradycyjne (zgromadzenia reprezentacyjne). Pod wpływem Rewolucji Francuskiej odsuwa się od wigów. Krytykuje
poglądy oświeceniowe. Rozważania nad rewolucja we Francji i o postępowaniu pewnych towarzystw wobec tego
wydarzenia jest to zestawienie rewolucji amerykaoskiej i francuskiej. Rewolucja francuska to niszczenie,
rujnowanie. Wrogośd wobec wszelkich teorii jest to nagięcie stanu skomplikowanej rzeczywistego do
apriorycznych założeo. Sformułował potrzebę istnienia partii politycznych ciała przedstawicielskie. Jak odróżniad
filozofa-polityka od polityka-racjonalisty. Jeden określa cele rządu, a drugi je realizuje, wdraża. Historia to
organiczny wzrost wyklucza to świadome przekształcanie stosunków społecznych.
Inni konserwatyści Hume, Monteskiusz
Odrzucenie prawa natury
Przywiązanie do tradycyjnych wartości podstawa społeczeostwa i polityczna
Konserwatyści galicyjscy prawdziwi polscy konserwatyści. Wierni cesarzowi.
Joseph de Mistre kontynuator myśli Burke. Połączył tradycjonalizm z teokratyzmem. Zwolennik
ultramontanizmu i Zwiętego Przymierza.
Johan Gotlib Fit Niemiec (połączenie romantyzmu z konserwatyzmem)
Fryderyk Nietsche koncepcja nadczłowieka. Nienawidził Niemców.
Torysi (konserwatyści); Wigowie (liberałowie)
Immanuel Kant
Niemiecki filozof żyjący w Królewcu. Bardzo pedantyczny. Sformułował pogląd określany mianem Kantyzmu. W jego
twórczości wyróżnia się okres przedkrytyczny i krytyczny. Główne dzieła krytyka czystego rozumu , krytyka
praktycznego rozumu , krytyka władzy sądzenia . Jak widad był bardzo krytyczny. W okresie krytycznym filozofia Kanta
przybrała postad idealizmu transcendentalnego. Kant wychodzi w swoich rozważaniach od krytyki samego poznania.
Według Kanta teoria poznania bazuje na dwojakiej funkcji ludzkiego umysłu 1 polega na konstruowaniu pojęd na
podstawie obserwacji świata zewnętrznego i doświadczenia pozazmysłowego (rozsądku); 2 polega na tworzeniu
konstrukcji myślowych poza doświadczeniami człowieka (rozum). Podkreślał czynną rolę świadomości w procesie
poznania. Zakładał istnienie niepoznawalnych rzeczy w sobie . Poznad je można tylko przez rozum, które tworzy czyste
pojęcia zwane ideami. Podstawowe znaczenie mają idee: duszy, wszechświata i Boga.
16
W krytyce praktycznego rozumu Kant opracował imperatywy: kategoryczny i praktyczny. Kant określił rygoryzm moralny
moralne jest takie postępowanie, które wynika z absolutnie z bezinteresownej dobrej woli, a nie z zewnętrznego
przymusu. Z takiego rozumienia moralnośd Kant wyprowadził imperatyw kategoryczny (tzw. nakaz czystego rozumu)
postępuj tylko według takiej maksymy, dzięki której możesz zarazem, chcied, żeby stała się powszechnym obowiązkiem .
Z tego wyprowadził imperatyw praktyczny: postępuj tak byś człowieczeostwa, tak w swojej osobie jak i innym używał
zawsze jako celu, nigdy tylko jako środka . Ma to wydzwięk humanistyczny.
Zdaniem Kanta prawo to zespół powinności, zawarte w zewnętrznym ustawodawstwie, które odwołuje się do przymusu.
Prawo składa się z obiektu subiektywnego i obiektywnego. Zadaniem prawa jest chronid wolnośd. Kant wyróżnił wolnośd
wewnętrzną i zewnętrzną. Wolnośd wewnętrzna rozwija się dzięki życiu moralnym, zaś wolnośd zewnętrzna jest wynikiem
prawa. Kant definiuje paostwo jako zjednoczenie istot rozumnych pod władzą ustaw. Paostwo jest realizatorem ustaw. Do
Kanta nawiązywali: Rudolf Stanler (twórca prawa o zmiennej treści), Hans Kelsen (twórca Trybunału
Konstytucyjnego),Gustaw Radbruch (teoria prawa haniebnego), Edmund Krzymski.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel
Zwiat ulega stałemu rozwojowi. Jego postawą jest postępująca wolnośd. Ewolucja bytu następuje według obiektywnych
praw logiki. U jej podstaw leży dialektyka, zgodnie z którą każdemu twierdzeniu można przeciwstawid inne twierdzenie, a
każdej tezie antytezę. Prawdę osiąga się poprzez przejście od tezy przez antytezę do syntezy.
Myśl socjalistyczna
Socjalizm *łac. Sociare+ łączyd, doprowadzad do współuczestnictwa.
Ze względu na rozbudowanie tej myśli często używa się słowa socjalizmy. Socjalizm nigdy nie był jednolitym kierunkiem.
Podstawowe elementy socjalizmu tj. skupienie się do zasady równości, ścisłe łączenie demokracji politycznej ze społeczną,
uznawanie priorytetu zbiorowości nad jednostką występowało na długo przed XIX w. Początki socjalizmu widoczne są w
starożytności (cynicy) oraz w utopiach.
Socjalizm utopijny:
Kierunek industrialny Saint-Simon
Kierunek kolektywistyczny Owen i Fourier
Socjalizm utopijny próbował połączyd społeczną utopię z społeczną rzeczywistością.
Saint-Simon proponował przebudowę ustroju społecznego poprzez usunięcie wad kapitalizmu poprzez racjonalną
organizację produkcji i stworzenie społeczeostwa industrialnego . Rząd polityczny zostałby zastąpiony rządem
gospodarczym. Postulował zasadę hierarchicznej pracy, zdolności i wiedzy oraz wiez społeczną typu religijnego ( nowe
chrześcijaostwo ). Paostwo ma kierowad procesami gospodarczymi. Anty indywidualizm, technokratyzm (jak u Platona
rządy mędrców )
Robert Owen i Charles Fourier są przedstawicielami socjalizmu kolektywistycznego. Owen jako przedsiębiorca dążył do
poprawy warunków pracy i płacy w swoich zakładach. Dążył do realizacji idei komunistycznego osiedla, gdzie
funkcjonowałaby wspólna własnośd. Fourier krytykował anarchię gospodarki kapitalistycznej. Anarchia ta wynikała z
rozproszenia własności. Postulował reformy społeczne, bez rewolucji . Zachęcał do tworzenia zrzeszeo wytwórców i
spożywców falang.
Marksizm
Marksizm nawiązuje do tradycji niemieckiej myśli filozoficznej. Określany jest mianem socjalizmu naukowego . Jego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]